Stemmen, hoe gaat dat praktisch?

9 juni en 13 oktober 2024 zijn er verkiezingen in België. Je krijgt enkele weken voor de verkiezingen een oproepingsbrief.

Ga je stemmen? Dan ga je naar het stemhokje met je identiteitskaart en oproepingsbrief. Maar wat dan?

Het hangt af van hoe je moet stemmen: met potlood en papier, of op de computer?

1. Stemmen met potlood en papier

Geldig stemmen op papier

• Geef je identiteitskaart en oproepingsbrief af in het stembureau - wees gerust, je krijgt die straks terug
• Je krijgt je stembiljetten: één per verkiezing.
  • Op 9 juni zijn dat 3 stembiljetten, voor:
    • Europees Parlement
    • Kamer van Volksvertegenwoordigers (federaal, dus heel België)
    • Vlaams Parlement of Brussels Parlement
  • Op 13 oktober zijn dat 2 stembiljetten, voor:
    • Gemeenteraad
    • Provincieraad
• Neem ze mee in het stemhokje en vouw ze open.
• Kleur op 1 stembiljet alleen bolletjes van 1 lijst in:
  • Kleur het bolletje bovenaan de lijst rood. Dat noemen we een lijststem.
  • En/of kleur de bolletjes naast de naam of namen van kandidaten. Dat noemen we een naamstem.

Dit zijn dus alle mogelijke manieren om geldig te stemmen:

• Op 1 stembiljet mag je dus maar op 1 lijst stemmen.
• Op een ander stembiljet mag je wel op een andere lijst stemmen, bijvoorbeeld:
  • Stem op lijst A voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers (federale verkiezingen, voor heel België)
  • Stem op lijst B voor het Vlaams Parlement
  • Stem op lijst C voor het Europees Parlement

Belangrijk: je mag alleen stemmen met rode potlood in je stemhokje, niet met een ander potlood.

Blanco stemmen op papier

Je mag ook alle bolletjes wit laten. Dan stem je blanco.

Wil je blanco stemmen? Dan moet je toch even in het stemhokje gaan:

• Je mag niet gewoon thuisblijven, want je bent voor de meeste verkiezingen verplicht om naar het stemhokje te gaan.
• Je mag ook niet meteen je stembiljet in de kist steken, want dan weet iedereen dat je blanco hebt gestemd en je stem moet geheim zijn.

Ongeldig stemmen op papier

Je stem is niet geldig als je:

• Bolletjes kleurt bij verschillende lijsten op 1 stembiljet.
• Op een stembiljet schrijft, tekent, krabbelt, een ingekleurd bolletje doorstreept of op een andere manier je keuze verandert
• Het stembiljet beschadigt.

Wat als ik een fout maak op het stembiljet?

Dat kan gebeuren! Dan ga je uit het stemhokje en zeg je dat aan de voorzitter van het stembureau.

Je geeft je stembiljet af en krijgt een nieuw. Ze scheuren je foute stembiljet meteen, zodat het niet bij de rest komt.

Klaar met stemmen?

Vouw je stembiljetten dicht, ga uit het stemhokje en stop elk stembiljet in de juiste kist: de naam van de verkiezing staat er telkens op.

Je krijgt je identiteitskaart en oproepingsbrief terug, met een stempel om te bewijzen dat je gestemd hebt.

Stemmen met een computer: altijd geldig

Stemt jouw gemeente met de computer? Dan kan je niet ongeldig stemmen, want je moet de stappen volgen.

Geldig stemmen met de computer

• Geef je identiteitskaart en oproepingsbrief af aan een medewerker van het stembureau.
• Je krijgt een chipkaart.
• Je gaat in een stemhokje en steekt de chipkaart in de stemcomputer.
• Het scherm toont wat je moet doen. Je stemt door met je vinger op het scherm te tikken.
• Je kiest eerst de lijst waar je wil op stemmen, dan kan je in die lijst kandidaten aanduiden.
• Je kunt bij elke stap je stem annuleren of wijzigen.
• Op het einde moet je definitief bevestigen door op ‘bevestigen’ te tikken.
• Je chipkaart komt terug uit de computer.
• De computer print ook een papier met een streepjescode en het overzicht van je stem(men). Controleer of je stem correct werd opgenomen.
  • Klopt het geprinte papier niet? Ga er dan mee naar de voorzitter van het stembureau. Die kan je stem annuleren. En dan kan je opnieuw stemmen.
• Je geeft de chipkaart af aan een medewerker van het stembureau.
• Scan het papier, iemand van het stembureau kijkt of dat goed loopt.
• Laat je papier achter in de stembus.
• Je krijgt je identiteitskaart en oproepingsbrief terug, met een stempel om te bewijzen dat je gestemd hebt.

Blanco stemmen met de computer

Wil je blanco stemmen? Dan kan je het vakje 'blanco stemmen' aantikken.

Ongeldig stemmen met de computer: kan niet

Op de computer kan je alleen maar geldig stemmen, want je kan niet stemmen op meerdere lijsten.